MENOPOZ NEDİR?
Hayatın doğal bir evresi olan menopoz dönemi yumurtalıkların fonksiyonunun sonlanması ile adet kanamalarının kalıcı olarak kesilmesidir. Menopoz kelimesi yunanca meno (ay) ve poz kelimesi de pause (durmak) sözcüğünden gelir. Menstruasyonun durması anlamı taşır.
Türkiye istatistik Kurumu son verilerine göre Türkiye de beklenen ortalama kadın ömrü 79 yıldır. Kadın nüfusunun % 20 sini 45-64 yaş,%8 ini 65-85 yaş ve %0.8 ini 85 yaş ve üzeri oluşturur. Ülkemizde ortalama menopoz yaşı 47 kabul edilir. Bu durumda kadınların yaklaşık 3 de biri yaşamlarını menopoz döneminde geçirmektedir. Menopoz yaşını etkileyen faktörler gebelik sayısı, doğum kontrol hapı kullanımı, ilk adet yaşı ve sigara kullanımı sayılabilir. Bu faktörler içinde genetik yatkınlık en baskın olanıdır. Çalışmalar anne ile kızın hemen hemen aynı yaşlarda menopoza girdiklerini gösterir. Aşırı sigara tüketimi de erken menopoza neden olabilir. Sigara tüketimi miktarı ve süresi ile ilişkilidir.
Üreme çağından menopoza geçişle birlikte pek çok fizyolojik değişiklik yaşanır.
Bu dönemin başlıca sorunları vazomotor semptomlar yani ateş basması sıcaklık hissi, uykusuzluk, sinirlilik, cinsel istek azalması, vajinal kuruluk, kemik ve kalp sağlığında değişiklikler sayılabilir. Menopozda hayat kalitesini bozan en sık karşılaşılan sorun vazomotor semptomlardır. Kişinin mutlu bir hayat sürmesini engeller.
Menopoz döneminde psikolojik sorunlar ön planı çıkabilir. Uyku kalitesi bozuktur, uykusuzluk sık rastlanır. Ürogenital sistemi yani idrar ve vajinal bölgeyi ilgilendiren sorunlarla sık karşılaşılır. Vajinal kuruluk, sık idrar sorunları, akıntı ve kaşıntı olabilir.
Menopoz döneminde kemik, kalp ve beyin sağlığı da önemlidir. Kemik erimesi kemik kırıkları, kalp ve damar hastalıklarına yatkınlık yine bu dönemin sorunları arasındadır. Alzheimer riski menopoz döneminde artar.
6-12 aylık adet kesilmesi oluştuktan sonra yani menopoz döneminden sonra rahim kanaması olmaması gerekir. Olası bir kanama mutlaka detaylı değerlendirilmelidir. Rahim kalınlaşması ve rahim kanserinin erken belirtisi olabilir.
Tüm kanserlerde olduğu gibi yaşla birlikte meme ve rahim kanseri riskinde artış görülür. Menopoz dönemi kadınlarına yılda bir kez smear, meme ultrasonografisi, mammografi ve kemik dansite ölçümü yaptırması önerilir.
