Gebelik yazılarıAylin Totan
DIŞ GEBELİĞİN TANIMI
Gebelik, sağlıklı bir ilerleme kaydedebilmek için birtakım süreçlere ihtiyaç duyar. Bunlardan ilki, döllenmiş yumurta olması gerektiğidir. Normal şartlarda döllenmiş yumurta, uterusa yani anne rahminin içine tutunarak gelişim sürecine girer. Ancak dış gebelik döllenmiş yumurtanın, tüplerden geçişini tamamlayamadan karın boşluğu, yumurtalık veya rahmin alt kısmında bir yere yerleşmesi ile meydana gelir ve bu durumun görülmesi sağlıklı ve normal bir gebelik sürecinden uzaktır.
Dış gebeliğin en yaygın görülen türü tubal gebeliktir. Tubal gebelikte, döllenmiş yumurta fallop tüpüne ilerlerken bir nedenle iltihaplanma yaşaması sonucunda zarar görür ve fallop tüpüne sıkışır.
DIŞ GEBELİK NEDEN OLUR?
Ektopik gebelik yani dış gebelik, cinsel hayatı aktif olan her kadının potansiyel olarak karşılaşabileceği bir rahatsızlıktır. Ancak birtakım faktörlerin, dış gebelik görme ihtimallerini arttırdığı bilinmektedir. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:
- Hormonal dengesizlikler,
- Endometriozis,
- Sigara kullanmak,
- Birden fazla kez dış gebelik yaşanmış olması,
- Üreme organlarında doğuştan gelen veya sonradan oluşmuş yapısal bozukluklar,
- Birden fazla kürtaj ,
- Tüp ligasyonu.
DIŞ GEBELİK BELİRTİLERİ
Dış gebelik, başlangıçta tıpkı normal hamilelik belirtilerini gösterebilir. Ancak ektopik gebelik süreci normal değildir ve mutlaka bir uzmana başvurulması gerekir.
Belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Vajina bölgesinde oluşan lekelenmeler
- Adet dönemi dışında da kanamalar görülüyor olması
- Kanın koyu ve parlak bir renge sahip olması
- Karın bölgesinde oluşan lokal ağrılar
- Sindirimde oluşan düzensizlikler ve kilo kaybı
- İdrar ve dışkı yaparken ağrı
- Bayılma
- İshal
- Kusma
DIŞ GEBELİK TEŞHİSİ NASIL KONULUR?
Dış gebelik bir kadın doğum uzmanı tarafından fiziksel bir muayene ile teşhis edilebilmektedir. Bu nedenle eğer gebelik teşhisi yapılan biri ağrı, hassasiyet veya pıhtının ele gelmesi gibi bir durum yaşıyorsa, bir uzmana başvurulması tavsiye edilir.
Bunun yanında direk teşhis ise ultrason muayeneler sayesinde gerçekleşmektedir. Transvajinal ultrason muayene türünde dış gebelik şüphesi içerisinde olan hastanın vajinasının içerisine yerleştirilen bir alet yardımıyla bir inceleme gerçekleştirilir. Bu yöntem üreme organının çok net bir şekilde incelenmesine yardımcı olarak rahimde oluşan gebelik kesesinin var olup olmadığını tespit eder.
Bu tespitler doğrultusunda dış gebelik tanısı konan hastaya, gebelik sürecinin mümkün olduğunca erken sonlandırılması önerilir. Aksi takdirde kişilerde fallop tüplerinin işlevselliğini yitirmesine neden olarak üreme kaybına sebep olabilecek hasarlara yol açma ihtimali olabilir.
DIŞ GEBELİK TEDAVİSİ VAR MI?
Yukarıda anlatılanlarda ifade edildiği gibi, bir hastaya dış gebelik teşhisinin konulması, normal gebelik sürecine dahil olan bir durum değildir ve mutlaka sonlandırılması gerekir. Dış gebeliğin sonlanması için çeşitli yöntemler mevcuttur ve gebeliğin ilerleme seviyesine göre müdahale şekli değişim gösterebilmektedir.
Metotreksat Adlı Anjeksiyon Kullanımı
Eğer dış gebelik çok fazla ilerlememiş durumda ise o zaman hasta için metotreksat adlı enjeksiyon kullanımı seçilebilir. Bu tedavi türü, uzmanın hastaya ilaç enjekte etmesi şeklinde gerçekleştirilir ve enjekte işlemi yapıldıktan sonra ilacın etki edip etmediği kan testleriyle(b hcg ) yakından takip edilir. Metotreksat, fallop tüplerine zarar vermez ancak süreç boyunca kanama veya kasılma gibi belirtileri görülmesi normaldir. İlaç, hastanın dış gebelik hücrelerinin oluşuma devam etmesine engel olmaktadır.
Cerrahi Müdahalede
Dış gebelik tanısı geç konmuş bir hasta için tedavi şekli cerrahi müdahalede aranabilir. Bu operasyon, gebeliğin sonlanması konusunda geç kalınması durumundan dolayı, hastanın fallop tüpleri çıkarılması işlemi ile gerçekleşir. Ancak fallop tüplerinin ne kadarının çıkarılacağı, tüplerin ne kadar gerildiği ve yırtıldığı ile alakalı bir durumdur. Bunun yanında müdahalenin açık mı yoksa laparoskopi dediğimiz kapalı şekilde mi olacağı, bir uzman görüşü ile hastaya geç tanı konulmasına bağlı olarak değişebilir.
Tüplerin Alınması
Bu seçeneklerin yanında bir de tüplerin alınması işlemi vardır. Bu durum tüplerin ciddi şekilde zarar görmesinden, dış gebeliğin aynı tüpte tekrarlamasından veya operasyon sonrasında kontrolü yapılmayan bir kanamadan dolayı olabilir ve tüplerin tamamı alınabilir. Bu nedenle periyot dönemi geciken hastaların vakit kaybetmeden bir uzmana başvurması önerilir.
DIŞ GEBELİK RİSKİNİ NELER ARTIRIR?
Dış Gebelik risk faktörleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Tekrarlanan Gebelik
Eğer hastanın geçmişinde dış gebelik hikayesi var ise o zaman tekrar geçirme olasılığı hiç geçirmemiş birine oranla daha fazladır.
Tubal Cerrahi
Zarar görmüş fallop tüplerine yapılan düzeltme işlemleri, dış gebelik riskini arttırmaktadır.
Doğum Kontrol Yönteminde Riskler
Doğum kontrol yöntemi olarak rahim içi araç (ria) kullanan hastalarda çok nadir olarak görülse bile, hamile kalma olasılığının ektopik olarak gerçekleşme ihtimali yüksektir. Aynı zamanda bu şekilde geçirilen bir dış gebeliğin tekrarlanma ihtimali fazladır.
Yardımcı Üreme Yöntemlerinde Riskler
İnfertilite tedavileri, kadınlarda dış gebelikle karşılaşma riskini yükseltmektedir.
Enfeksiyon
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, fallop tüplerinde iltihaplanmaya neden olarak dış gebeliğe sebebiyet verebilir.
Sevgili okurlarım, ben de kliniğimde boş gebelik durumları ile karşılaşıyor ve sağlıklı bir hamilelik süreci için gebelik takibine önem veriyorum. Gebelik testiniz pozitif çıktıktan sonra, sonucun sağlıklı bir gebelik olup olmadığını öğrenmek oldukça kritiktir. Bu nedenle bu gibi durumlarda sizlere bir kadın doğum uzmanıyla birlikte hareket etmenizi öneririm.
DIŞ GEBELİKTE SIKÇA SORULAN SORULAR
Dış gebelik kürtaj ile mi sonlandırılır?
Hayır, kürtaj rahim içinin temizlendiği bir operasyondur. Ancak dış gebelikte bebek rahmin içerisinde olmadığından, bu işlem anlamsızdır. Fakat tam olarak tanısı konulamayan hastalarda “tanı” amaçlı yapılabilir.
Dış gebelik tehlike mi?
Evet, dış gebelik zamanında tanı konup müdahale edilmediği sürece hastalar için iç kanama başlangıcı ve ölüm riski taşıyabilir. Ancak günümüzde erken teşhis sayesinde ölüm oranı 10 binde 5’e düşmüştür.
İç ve dış gebelik aynı anda gerçekleşir mi?
Nadirende olsa evet gerçekleşebilir. Bu duruma heterotopik gebelik adı veriliyor.
Dış gebelikte vajinal kanama mümkün mü?
Kanamanın yoğunluğu kişiden kişiye göre değişmekle birlikte, evet dış gebelikte kanama görülebilir.
Dış gebelik neden iç kanamaya neden oluyor?
Gebeliğin normal olduğu durumlarda rahim bebek ile paralel bir şekilde büyümeye devam eder. Ancak dış gebelikte bebeğin tutunmaya çalıştığı organ esnekliği sınırlıdır ve tüpler zamanla yırtılma noktasına gelir.
Dış gebelik ne zaman tespit edilebilir?
Dış gebelik hastalarda genellikle 6. haftada tespit edilebilmektedir. Ancak tespit edilemeyen kadınlarda ise ultrason taramalarında ortaya çıkmaktadır. Çünkü her kadın erken gebelik belirtileri göstermeyebilir.
