Bebek sahibi olmak mutluluk verici bir olaydır, ancak annenin yaşamı stresli ve zor olabilir. Birçok kadın anne olduktan sonra hafif hüzün ve kaygı hisseder, ruh halinde değişiklikler görülür. Normalde 7-10 gün içinde kendiliğinden düzelir. Daha ağır sorunlar depresyon ve psikozdur. Doğumdan sonraki ilk 6 hafta içinde sinsice başlar ve birkaç ay içinde düzelir fakat 1-2 yıla kadar da sürebilir.
Biyolojik Nedenler
Gebelik döneminde yükselen östrojen ve progesteron düzeylerinin doğumla birlikte ani düşmesi depresyondan sorumlu tutulmuştur. Geç başlangıçlı doğum sonrası depresyonda troid bozuklukları rol oynayabilir. Folat ve omega 3 eksikliği de doğum sonu depresyondan sorumlu tutulabilir.
Psikolojik Nedenler
Hayatlarını kendilerinden çok dış faktörlerin yönettiğini düşünen anneler doğum sonrası depresyon açısından yüksek risk grubundadır. Gebeliğin bitmesi fetüsla olan yakınlığın kaybı olarak hissedilmekte ve sevilen birinin kaybını hatırlatabilmektedir.
Bir kadının bunu yaşamasındaki nedenler hamilelik sırasında yaşadıklarına mı, yoksa bebek doğduktan sonra karşı karşıya kaldığı durumlara mı daha çok bağlıdır?
Her iki durumda etkili olmaktadır. Doğum sonrası depresyon için risk faktörleri şunlardır; geçmişteki ruhsal sıkıntılar(depresyon, kaygılar),evlilikle ilgili sorunlar, ailede ruhsal hastalık öyküsü, evli olmamak, istenmeyen gebelik, annelik rolü için hazırlıksız olma, ilk gebelik olması, doğum korkuları ve sosyal desteğin olmamasıdır. Doğumla birlikte değişen rol tanımları ( çift olmaktan anne, baba olmaya geçiş) ve bebek bakımının getirdiği psikososyal stresler ruhsal sorunların taya çıkmasını tetikleyebilir. Özellikle eşlerden yeterli destek almayan, evlilik ilişkilerinde sorunlu olan kadınlarda doğum sonrası depresif belirtilerin çıkması riski yüksektir.
Doğum sonrası depresyon, normal depresyondan ne gibi farklılıklar gösterir İntihar düşüncesi doğum sonu depresyonda daha azdır. Süre daha kısadır.(6-8hf )Kişi akşamları daha kötü hisseder
Belirtileri Nelerdir?
Hüzün, boşluk duygusu, duyarsızlık, aşırı yorgunluk, enerji eksikliği gibi bedensel yakınmalar, aile ve arkadaş çevresinden uzak durma, konsantrasyon güçlüğü, bellek zayıflığı, endişe, yorgunluk, sinirlilik, sıkıntı, bunaltı, ağlama ve panik atak, uykusuzluk, bebekle ilgilenmek istememe, ilgi ve istek kaybı vardır.
Genellikle Hangi Yaş Grubundaki Doğum Yapan Kadınlar Yaşıyor?
Erken yaşta gebe kalan (Ergenlik sonrası) kadınlarda risk % 30 daha fazladır. Geçmişte depresyon öyküsü olan kadınlarda doğum sonrası depresyon riski % 25 tir. Daha önceki gebeliğinde doğum sonu depresyon yaşayan ve şimdi ise hüzün bulguları olan kadınlarda majör depresyon riski % 85 tir.
Hamilelik sırasında bir kadının bu duruma maruz kalmaması için kadın doğum uzmanına ne gibi görevler düşer?
İlk gebelik vizitinde mutlaka detaylı bir öykü alınmalı ve geçirilmiş psikolojik bozukluklar sorgulanmalı
Gebelik boyunca anneye özellikle baba tarafından sosyal destek sağlanması önerilir. Yeni bir bebekle baş başa kalmak, ona bakmak yeni doğum yapmış anneleri tedirgin edebilir.
